Halk Sağlığı Açısından Kozmetik Ürünler

Kozmetik ürünler hepimizin hayatına az veya çok girmektedir. Kozmetik ürünler bilinçli kullanıldığında fizyolojik, psikolojik, sosyal v.b etkileri nedeniyle insan hayatına anlam katmaktadır. Kozmetik ürünleri alırken neyi ne amaçla almamız gerektiğini bilmeli, ürünler hakkında temel bilgilere sahip olmamız gerekir.

 

İnsan vücudu, ruhu ve doğası ile dünyanın tüm varlıkları bir bütünlük içindedir. Vücudun doğuştan varolan kendi kendini iyileştirme özelliğini desteklemek için doğal hammaddeleri kullanarak sağlık ve cilt bakımını sağlamak amacına yönelik çalışmalar yapılmaktadır. Doğal kelimesi dünyada çok tartışılan bir konudur. Doğal kelimesinden kozmetik bilimcilerin anladığı "sentetik ve petrolden elde edilen maddelerden arındırılmış ve kimyasal işlem görmemiş olma durumudur”. Kimyasal maddeler ile ilgili endişe sonucu bitkisel kaynaklı, organik veya marin özellikteki kozmetik ürünler ve çevre-dostu, kaynağı etik olan doğal madde/ürünler piyasada hızla yerini bulmuştur.

 

Ülkemizde kozmetik ürünleri 5324 sayılı Kozmetik Kanunu ve ona bağlı çıkarılan Kozmetik yönetmeliğine göre Sağlık Bakanlığı tarafından denetlenmektedir. Kozmetik Kanununun kapsamı, İnsan vücudunun epiderma, tırnaklar, kıllar, saçlar, dudaklar ve genital organlar gibi değişik dış kısımlarına, dişlere ve ağız mukazasına uygulanmak üzere hazırlanmış, tek veya temel amacı bu kısımları temizlemek, koku vermek, görünümünü değiştirmek, kokularını düzeltmek, korumak veya iyi bir durumda tutmak olan bütün preparatlar veya maddeleri ile bunların sınıflandırılması, ambalaj bilgileri ve denetimlerine ilişkin esasları kapsar.

 

Kozmetik Yönetmeliğinin amacı, kozmetik ürünlerin yanılmaya yol açmayacak ve insan sağlığına zarar vermeyecek şekilde, doğru ve anlaşılabilir bilgiler ile tüketiciye ulaşmasını sağlamak üzere, sahip olmaları gereken teknik niteliklerine, ambalaj bilgilerine, bildirimlerine, piyasaya arz edilmelerine, piyasa gözetim ve denetimlerine, üretim yeri denetimlerine ve denetimler sonunda alınacak tedbirlere ilişkin usûl ve esasları düzenlemektir. Yönetmeliğe göre GMP (İyi Üretim Uygulamaları), kozmetik ürünlerin kalitesi ve güvenilir koşullarda üretilmesiyle ilgili bir standartdır. Reklamlardaki bir çok kozmetik ürünün, yanlış imaj çağrıştıran üstü kapalı vurgulara rağmen, ilgili standartlara uymadığı görülmektedir.

 

Son yıllarda, yurtdışındaki yeni eğilim, bütün doğal hammaddelerin ve kozmetik ürünlerin uluslararası kabul gören bağımsız kurumlar tarafından sertifikaya bağlanmasıdır. Sertifika veren kurumlar uluslararası katı standartlara uymaktadır. Örneğin, uluslararası kabul gören "Dermatest” Labaratuarları cilt bakım ürünlerinin, özellikle alerjiler konusunda, içeriklerini çok sıkı inceleyen kuruluşlardan biridir.

 

Bir ürünün yukarıda bahsedilen güvenlik sertifikalarından birisine sahip olması için inceleme hammaddeden başlar. Örneğin, bitki tohumunun nasıl yetiştirildiği, toplandığı, saklandığı, taşındığı ve işlendiğinin uluslararası standartlara uygun olup olmadığı incelenir. Ürünün geliştirilmesi sırasında kullanılan her yöntem ayrıntılandırılır ve her basamak incelenir. Her basamak uluslararası standartlara uygun olarak tamamlanırsa bitmiş ürüne ‘doğal’ logosu verilir. Bu aşamaların herhangi birisinde hayvanlar üzerinde test yapılması tüm dünyada kesinlikle yasaklanmıştır.